Doç. Dr. Yeşim Demir

G20 Zirvesi ve Türkiye Konusundaki Beklentiler

Dr. Yeşim Demir - 4 Eylül 2016

Devletler, her zaman stratejik ortaklıklara ve örgütlere ihtiyaç duymuşlardır. NATO’nun ve Birleşmiş Milletlerin (BM) kurulması örnek gösterilebileceği gibi G-20'de bu örgütlenmelerden biridir. Türkiye'nin de katıldığı G-20 zirvesi Çin’in Hangzhou kentinde 4-5 Eylül tarihleri arasında gerçekleşecektir. Geçen yılın Kasım ayında da Antalya’da gerçekleşen bu zirve, ülkelerin kendilerini tanıtması açısından da önem taşımaktadır. 20 Maliye Bakanı ve Merkez Bankası Başkanı Grubunun dahil olduğu dünyanın en büyük ekonomileri arasında yer alan ülkelerden oluşan Group of 20 (20 Grubu) G-20 adıyla bilinir.

G-20 ilk başta çeşitli bakanlıklar düzeyinde toplantı düzenlemiştir. Kasım 2008 tarihinden itibaren aynı G-8'de olduğu gibi yılın belirli zamanlarında Devlet Başkanlığı düzeyinde toplanmaya başlamıştır.

G-20 ülkeleri dünya ekonomisinin yüzde 85'ini oluştururken, dünya ticaretinin yüzde 80'inini gerçekleştiriyor. G-20 ülkelerinin nüfusu ise dünya nüfusunun üçte ikisine denk geliyor. G-20 gurubunun üyeleri ise şunlardır: ABD, Çin, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Kanada, Rusya, Hindistan, Arjantin, Türkiye, Brezilya, Meksika, Güney Afrika, Suudi Arabistan, Kore, Avustralya, Endonezya, Avrupa Birliği Dönem Başkanı ve Avrupa Birliği Merkez Bankası Başkanı.

G-20 toplantılarında katılımcı ülkelerce alınan kararlar sisteme yön verici nitelik taşıdığından, ülkelerin izleyeceği ekonomi politikalar açısından yol gösterici olur. Önemli bir konu olan ekonomik işbirliği ile devletler birbirine zarar verecek uygulamalardan kaçınsa da küresel krizin önlenmesine de yayılmasına da engel olamamışlardır. 

Antalya’da düzenlenen G-20 Zirvesi'nde ekonomik sorunların yanı sıra siyaset ve güvenlik konuları ele alınmış ve ilk defa terörizmle mücadele bildirisi yayınlanmıştı.

 Suriye krizi, Paris’teki saldırılar, Rus uçağının düşürülmesi, mülteci krizi zirvede ele alınan konulardı. Ancak 4-5 Eylül'de toplanacak G-20 Zirvesinde Suriye krizinin görüşülmesi konusunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in verdiği röportajda, G-20'nin dış politika tartışmak için oluşturulmuş bir alan olmadığını, bu nedenle  BM gibi kurumların çatısı altında ele alınması gerektiğini söylemesine rağmen liderler Suriye konusunda kısa ya da daha detaylı bir fikir alışverişinde bulunacaklardır. 

Terörizm, uluslararası mali sistemin işleyişini zedeleyerek ulusal ekonomilere de ciddi hasarlar vermektedir. G-20'nin amacı da Küresel ekonominin durumu ve uluslararası ekonomik işbirliğini güçlendirmek olduğundan üye devletlerin terör konusunda ve siyasi kriz yaşayan ülke sorunlarına duyarlı olmaları gerekmektedir. Bu zirvede de Türkiye ve diğer devletler için önemli olan konular Suriye ve terörle mücadele. Obama ve Putin’le yapılacak görüşmeler bu açıdan çok önemli. G-20 zirvesinin bu konularda alacağı kararları ve liderlerin ikili temaslarının sonuçlarını merakla bekliyoruz.

Zirveye ev sahipliği yapan Çin için Ortadoğu oldukça önem taşımaktadır. 

Enerji, ekonomi ve terörle mücadele konusunda hassasiyet taşımaktadır. Çin Cumhurbaşkanının 2013 yılında ortaya attığı “Bir Kuşak Bir Yol” (Kuşak-Yol) projesi ile tarihi İpek Yolu güzergâhlarını Çin merkezli olarak canlandırmayı amaçlamakta olduğu görülüyor. Kuşak-Yol projesi karasal İpek Yolu’nun yanı sıra Asya, Doğu Afrika ve Akdeniz’deki deniz ticaret yollarını da kapsıyor. İpek yolu güzergâhlarının kesiştiği bölge ise Ortadoğu. Bu yüzden Ortadoğu, Çin için stratejik önem taşımaktadır.

Çin'in terör konusundaki çekincesi ise Çin'deki Müslümanların el-Kaide ve IŞİD'in etkisi altına girmesidir. Suriye ve Irak’ta IŞİD saflarında savaşmaya giden yüzlerce Çinli Müslüman’ın memleketlerine geri dönmesi ve buna bağlı olarak ülkedeki terör saldırılarında bulunma ihtimali tedirginlik yaratmaktadır. Bu bakımdan Çin'in, terörizmle mücadele konusuna desteği alınabilir. Geçtiğimiz günlerde Çin tarafından Suriye'ye gerçekleştirilen ziyarette Suriye ordusuna insani yardımı artırma ve Suriyeli askerlere verilen eğitimi genişletme sözünün verilmesi, Suriye’ye verilen önemin bir göstergesidir.

Zirvede Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, FETÖ darbe girişimi ve Türkiye'nin terör tehditlerine karşı yürütülen Fırat Kalkanı Harekatı’nı liderlere anlatması bekleniyor. Dış politika hedefleri farklı olan devletler karşısında Türkiye'nin terör konusunda tavrını net koyduğunu görüyoruz. ABD özellikle darbe girişiminden sonra Türk kamuoyunun tepkisini ortadan kaldırmak isterken diğer taraftan da Türkiye'nin Rusya ve Çin'den destek almak istemesinden rahatsız olmaktadır. 

Sonuç olarak G20 üyelerinin ekonomik hedefleri doğrultusunda Ortadoğu'ya yönelik politikalarında Türkiye'nin Suriye ve terörle mücadelede destek arayışlarına olumlu cevap alıp alamayacağını  süreç içerisinde göreceğiz.

Özgün Kaynak için tıklayın: 🏛️