Doç. Dr. Yeşim Demir

Milli Mücadelemizin İlk Işıklarından Kilis Neden Önemli?

Dr. Yeşim Demir - 10 Ekim 2016

2011 yılından itibaren Suriye’deki iç karışıklıkların sınır ötesine geçmesi doğal olarak Türkiye’yi de etkilemiştir. Türkiye’nin sınır şehirlerinden özellikle en fazla etkilenen Kilis olmuştur.

Peki Neden Kilis?

Milli Mücadele döneminde Maraş, Urfa ve Antep ile birlikte kahramanlık gösteren ve ilk milli kuvvetlerin kurulduğu Kilis, Hatay-Maraş çöküntü hendeği ile Fırat nehri arasında uzanan Gaziantep platosunun güneybatı kısmında Türkiye-Suriye sınırı boyunda yer alır. Gaziantep'e 55 km, Suriye sınırına ise 10 km mesafede bulunmaktadır.  Yani Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgesi arasındaki geçiş kuşağı üzerinde bulunması göçlere de açık olmasına yol açmıştır.

Stratejik konumu gereği Türkiye için kilit rol oynayan Kilis, Osmanlı Devleti döneminde de önem verilen bir şehirdi. XVI. ve XVII. yüzyıllarda Şah İsmail’in Akdeniz’e inme politikasına karşı Osmanlı Devleti, bu kentte Mevlevîliği örgütlemiştir. Tarihsel olarak Arap-İslam devletinin yayıldığı erken dönemde Doğu Roma İmparatorluğu ile ilk askeri temasların yaşandığı yerdir. Bundan dolayı günümüzde de savaşın doğal olarak etkileyeceği yer ve göçlerin bu yöne olması tesadüf değildir. 

Dış güçler için sadece bugün değil Milli Mücadele döneminde Fransızlar açısından da Kilis’in stratejik önemi çok büyüktü. Fransızlar burayı Kilikya işgal bölgesinin harekât üssü olarak kullanmıştır. Bu stratejik önemi sebebiyle 1920 yılı başında Fransızlar ordu merkezini buraya nakletmiş ve askerlerin büyük bölümü de Adana’dan Kilis’e getirilmiştir.

Günümüzde de Kilis, Suriye rejimine muhalif olanların ve IŞİD’in Türkiye’ye giriş ve çıkışları için oldukça önemli bir konumdadır. 

Öncüpınar Sınır Kapısı’nın bulunduğu bölge Suriye rejimine muhalif ılımlı gruplara, Elbeyli ve Kilis’in doğu kısmı ise İŞİD kontrolündeki alanlara bakmaktadır. Şehrin batı bölgelerinin Afrin ile komşu olması sebebiyle PKK ve Suriye’deki uzantısı PYD açısından da önemlidir. Bu durum Kilis'i, üç ayrı gruba sınırı olan istisna, kritik bir il ve stratejik bölge konumuna getirmektedir. 

Yine Kilis’e komşu olan Cerablus, Azez ve Halep Akdeniz'e açılan önemli bir Kürt koridorudur. Yani Türkiye’nin toprak bütünlüğüne yönelik tehdit oluşturmaktadır. Görüldüğü üzere IŞİD tarafından atılan füzeler tesadüf değildir. Örgütün, halkın üzerinde korku yaratmak suretiyle göçle gelen Suriyeliler ile halkı karşı karşıya getirmeyi amaçladığı da söylenebilir.

Sonuç olarak Milli Mücadelenin en çetin olaylarına, en zorlu çatışmalarına tanık olan kentlerin başında gelen Kilis’te neler olduğunu bu şartlar açıdan değerlendirmek faydalı olacaktır.

Özgün Kaynak için tıklayın: 🏛️